Endometriose begrijpen en behandelen

Wat is endometriose?

Endometriose is een chronische ontstekingsziekte die delen van het lichaam buiten het bekkengebied aantast, waaronder de eierstokken, eileiders, dikke darm, endeldarm en blaas. Het is een aandoening waarbij endometriumcellen , vergelijkbaar met die in het baarmoederslijmvlies, buiten de baarmoeder groeien. Dit misplaatste endometriumweefsel kan hevige pijn, hevige menstruaties en een reeks andere symptomen veroorzaken die de seksuele en reproductieve gezondheid van een vrouw aanzienlijk beïnvloeden.

Endometriose treft naar schatting 5%-10% van de vrouwen en adolescenten in de vruchtbare leeftijd (15-49 jaar), wat neerkomt op ongeveer 176 miljoen vrouwen wereldwijd. Tot 50% van de vrouwen met onvruchtbaarheid heeft endometriose, waardoor het een van de belangrijkste oorzaken van onvruchtbaarheid bij vrouwen is. Ondanks de prevalentie ervan wordt endometriose nog steeds ondergediagnosticeerd en verkeerd begrepen. Het duurt gemiddeld 7 tot 10 jaar voordat de diagnose endometriose wordt bevestigd na het begin van de symptomen.

Oorzaken en risicofactoren

De exacte oorzaak van endometriose is onbekend, maar er zijn verschillende theorieën voorgesteld om het ontstaan ​​ervan te verklaren. Een algemeen aanvaarde theorie is retrograde menstruatie , waarbij menstruatiebloed terugstroomt door de eileiders naar de bekkenholte in plaats van uit het lichaam. Deze terugstroom zorgt ervoor dat endometriumcellen zich buiten de baarmoeder kunnen nestelen en groeien. Retrograde menstruatie komt echter voor bij 90% van de vrouwen, terwijl slechts 10% endometriose ontwikkelt, wat suggereert dat er nog andere factoren een rol spelen.

Risicofactoren

Factoren die het risico op het ontwikkelen van endometriose vergroten, zijn onder meer:

• Familiegeschiedenis : Vrouwen van wie de moeder, zus of dochter endometriose heeft, hebben een 7-10 keer groter risico om zelf de aandoening te ontwikkelen.
• Obesitas : Vrouwen met een hogere Body Mass Index (BMI) lopen mogelijk een verhoogd risico vanwege de verhoogde oestrogeenspiegels, die de groei van baarmoederslijmvliesweefsel kunnen stimuleren.
• Roken : Roken wordt in verband gebracht met een verhoogd risico op het ontwikkelen van endometriose, hoewel het mechanisme nog niet volledig begrepen is.
• Hormonale onevenwichtigheden : Een overproductie van oestrogeen of een tekort aan progesteron kan bijdragen aan de ontwikkeling en progressie van endometriose.
• Vroege menstruatie of late menopauze : Als u vóór uw 11e jaar al menstrueert of pas op latere leeftijd in de menopauze komt, is de kans op endometriose groter vanwege de langere blootstelling aan oestrogeen.

Symptomen van endometriose

Symptomen van endometriose kunnen mild tot ernstig zijn en kunnen bestaan ​​uit:

1. Bekkenpijn : Chronische bekkenpijn is het meest voorkomende symptoom van endometriose en treft tot 70% van de vrouwen met deze aandoening. Deze pijn kan continu of met tussenpozen aanwezig zijn en kan in intensiteit variëren.
2. Hevige menstruatie : Vrouwen met endometriose hebben vaak last van hevige menstruatiebloedingen of langdurige menstruaties. Ongeveer 40-60% van de vrouwen met endometriose meldt abnormale menstruatiebloedingen.
3. Pijnlijke menstruatie : Ook bekend als dysmenorroe, pijnlijke menstruatiekrampen komen bij ongeveer 70% van de vrouwen met endometriose voor.
4. Pijn tijdens de seks : Pijn tijdens de geslachtsgemeenschap is een veelvoorkomend symptoom dat wordt veroorzaakt door de groei van baarmoederslijmvlies op de voortplantingsorganen. Het komt voor bij 30-50% van de vrouwen met deze aandoening.
5. Onvruchtbaarheid : Endometriose kan leiden tot onvruchtbaarheid. Bij maar liefst 50% van de vrouwen is het moeilijk om zwanger te worden.

Andere symptomen van endometriose kunnen zijn: pijnlijke stoelgang of een bloederige ontlasting, plasklachten zoals aandrang of pijn, vermoeidheid, een opgeblazen gevoel en misselijkheid. Endometriosepijn kan hevig zijn en na verloop van tijd verergeren, vooral tijdens de menstruatie . Sommige mensen met endometriose hebben echter geen symptomen en ontdekken de aandoening pas door onvruchtbaarheidsproblemen of een operatie.

Diagnose en stadia

Eerste beoordeling

De diagnose van endometriose begint vaak met een medische anamnese en een lichamelijk onderzoek . Tijdens het bekkenonderzoek kan een zorgverlener controleren op afwijkingen zoals cysten of gevoelige plekken in de bekkenstreek .

Beeldvormende tests

Beeldvormend onderzoek, waaronder echografie , transvaginale echografie en/of magnetische resonantiebeeldvorming (MRI) , kan worden aangevraagd om weefsels in het bekkengebied visueel te onderzoeken. Deze beeldvormende technieken kunnen helpen bij het opsporen van endometriose-gerelateerde problemen, zoals ovariumcysten of andere afwijkingen, maar ze kunnen geen definitieve diagnose van endometriose stellen. Zo wordt bijvoorbeeld slechts ongeveer 25-50% van de endometriomen (ovariumcysten veroorzaakt door endometriose) gedetecteerd met standaard echografie, waardoor geavanceerde beeldvorming of chirurgische beoordeling noodzakelijk is.

Chirurgische procedure voor diagnose

Een definitieve diagnose van endometriose vereist meestal een chirurgische ingreep, laparoscopie genaamd. Tijdens deze minimaal invasieve procedure wordt een kleine camera in de bekkenholte ingebracht om eventuele endometrioselaesies direct in beeld te brengen. Indien nodig kan een biopsie van het weefsel worden genomen om de diagnose te bevestigen. Volgens recente studies heeft laparoscopie een diagnostische nauwkeurigheid van meer dan 90%.

Stadiëring van endometriose

Endometriose kan worden ingedeeld in vier stadia (I-IV) op basis van de mate van laesies, verklevingen en betrokkenheid van de bekkenorganen :

• Stadium I (minimaal) : Oppervlakkige endometriose met kleine laesies en minimale verklevingen.
• Stadium II (mild) : Milde endometriose met meer implantaten en diepere laesies.
• Stadium III (matig) : matige endometriose met diepe implantaten, mogelijk met betrokkenheid van ovariumcysten (endometriomen).
• Stadium IV (ernstig) : Ernstige endometriose met uitgebreide laesies, diepe implantaten, grote ovariumcysten en aanzienlijke verklevingen.

Deze stadia helpen bij het bepalen van het meest geschikte behandelplan en het voorspellen van de mogelijke gevolgen voor de vruchtbaarheid.

Endometriose behandelen

Er bestaat momenteel geen genezing voor endometriose, maar er zijn diverse behandelingsmogelijkheden om de symptomen te beheersen, de groei van endometriumimplantaten te vertragen en de kans van een vrouw om zwanger te worden te vergroten.

Medicijnen

• Pijnstillers : Niet-steroïde anti-inflammatoire geneesmiddelen (NSAID's) zoals ibuprofen kunnen pijn verlichten en ontstekingen verminderen. Ongeveer 80% van de vrouwen meldt pijnverlichting met NSAID's, hoewel ze mogelijk niet voor iedereen effectief zijn.
• Hormonale behandelingen : Hormonale therapieën, zoals de anticonceptiepil , gecombineerde orale anticonceptiepillen of progestagenen, kunnen de menstruatie helpen reguleren of stoppen, waardoor de groei van baarmoederslijmvliesweefsel wordt verminderd. Studies tonen aan dat hormonale anticonceptie tot 90% van de patiënten verlichting biedt.
• Hormoontherapie : Dit kan gonadotropine-releasing hormone (GnRH)-agonisten omvatten, die de oestrogeenproductie verminderen om het baarmoederslijmvlies te laten krimpen. Ongeveer 60-70% van de vrouwen ervaart verbetering van de symptomen door GnRH-therapie.

Chirurgische behandeling

Een operatie kan worden aangeboden aan patiënten die medicijnen hebben geprobeerd, maar nog steeds pijn of andere symptomen ervaren. Chirurgische opties zijn onder andere:

• Laparoscopische chirurgie : een minimaal invasieve ingreep om endometrioseletsels en littekenweefsel te verwijderen of te vernietigen. Laparoscopische chirurgie is effectief in het verlichten van pijn in 60-80% van de gevallen en kan de vruchtbaarheid verbeteren.
• Endometrioseoperatie : Dit kan uitgebreidere procedures inhouden om grote delen van het endometrioseweefsel of de aangetaste organen te verwijderen, vooral in ernstige gevallen.

Andere behandelingen

• Complementaire behandelingen : Alternatieve therapieën, zoals acupunctuur, kruidenremedies en fysiotherapie, kunnen sommige mensen helpen hun symptomen te beheersen. Onderzoek toont aan dat acupunctuur de pijnintensiteit bij 50% van de patiënten met endometriose kan verminderen.
• Veranderingen in levensstijl : het behouden van een gezond gewicht, regelmatig bewegen en stressmanagement kunnen ook nuttig zijn.

Het beheersen van chronische bekkenpijn

Chronische bekkenpijn is een veelvoorkomend symptoom van endometriose en treft tot 70% van de vrouwen tijdens hun menstruatiecyclus. Deze pijn kan worden behandeld met een combinatie van pijnstillers, hormoontherapie en veranderingen in levensstijl.

Pijnmanagement

• Niet-steroïde anti-inflammatoire geneesmiddelen (NSAID's) : Medicijnen zoals ibuprofen of naproxen kunnen pijn verlichten. Ze zijn effectief bij de behandeling van lichte tot matige pijn bij veel patiënten.
• Hormonale therapie : Hormonale behandelingen kunnen helpen de pijnklachten te verminderen door de ovulatie te onderdrukken en de groei van baarmoederslijmvliesweefsel te verminderen.
• Pijnstillers : Bij ernstige pijn kunnen sterkere medicijnen nodig zijn. In extreme gevallen kunnen opioïden worden voorgeschreven, hoewel het gebruik ervan nauwlettend wordt gecontroleerd vanwege het risico op afhankelijkheid.

Veranderingen in levensstijl

Het behandelen van chronische bekkenpijn vereist een integrale aanpak die medische behandeling, veranderingen in levensstijl en zelfzorg omvat. Regelmatige lichaamsbeweging, yoga, meditatie en andere ontspanningstechnieken kunnen de pijnklachten verlichten en de kwaliteit van leven verbeteren.

Endometriose en onvruchtbaarheid

Endometriose is een veelvoorkomende oorzaak van onvruchtbaarheid bij vrouwen en beïnvloedt de vruchtbaarheid op verschillende manieren, waaronder blokkade van de eileider, het ontstaan ​​van cysten in de eierstokken en beschadiging van het sperma of de eicel. Naar schatting heeft 30-50% van de vrouwen met endometriose moeite met zwanger worden.

Opties voor vruchtbaarheidsbehandelingen

• Chirurgie : Chirurgische verwijdering van baarmoederslijmvlies kan de vruchtbaarheid verbeteren, met name bij vrouwen met milde tot matige endometriose. Studies tonen aan dat een operatie de zwangerschapskans bij sommige vrouwen met 30-50% kan verhogen.
• Hormoontherapie : Hormonale behandelingen kunnen de vruchtbaarheid verbeteren door de menstruatiecyclus te reguleren en ontstekingen te verminderen.
• Geassisteerde voortplantingstechnieken : Procedures zoals in-vitrofertilisatie (IVF) kunnen een optie zijn voor vrouwen met endometriose die niet op natuurlijke wijze zwanger kunnen worden. De succespercentages van IVF bij vrouwen met endometriose variëren, maar studies suggereren dat de resultaten vergelijkbaar kunnen zijn met die van vrouwen zonder de aandoening, vooral na een chirurgische ingreep.

Menstruatiecyclus en zijn rol

De menstruatiecyclus speelt een belangrijke rol bij het ontstaan ​​en de progressie van endometriose. Elke menstruatie kan ontstekingen en pijn veroorzaken door de abnormale aanwezigheid van endometriumweefsel buiten de baarmoeder. Inzicht in de invloed van de menstruatiecyclus op endometriose kan helpen bij het effectiever behandelen van de aandoening.

Veranderingen in levensstijl en zelfzorg

Veranderingen in levensstijl, zoals het behouden van een gezond gewicht, regelmatig bewegen en stressbeheersing, kunnen helpen bij het beheersen van de symptomen van endometriose. Zelfzorgactiviteiten zoals meditatie, yoga en diepe ademhalingsoefeningen kunnen helpen bij het verminderen van stress en het beheersen van pijn. Het maken van gezonde leefstijlkeuzes kan bijdragen aan een betere algehele gezondheid en welzijn.

Medische hulp zoeken

Als u vermoedt dat u endometriose heeft, is het essentieel om medische hulp in te schakelen van een zorgverlener. Een zorgverlener kan endometriose diagnosticeren en een persoonlijk behandelplan opstellen. Vroegtijdig medische hulp zoeken kan de behandelresultaten en de kwaliteit van leven verbeteren.

Endometriose en geestelijke gezondheid

Endometriose kan een aanzienlijke impact hebben op de geestelijke gezondheid, waaronder angst, depressie en stress. Tot 50% van de vrouwen met endometriose meldt symptomen van angst of depressie. Het beheersen van endometriosesymptomen kan een uitdaging zijn en het zoeken van ondersteuning bij een professional in de geestelijke gezondheidszorg kan nuttig zijn.

Prognose en vooruitzichten

Endometriose is een chronische aandoening die mogelijk slopende bekkenpijn, hevige, pijnlijke menstruaties, pijn tijdens de seks en onvruchtbaarheid kan veroorzaken. Er is geen genezing voor endometriose, maar hormoontherapie en chirurgische ingrepen kunnen de symptomen helpen beheersen. Symptomen keren vaak terug na deze behandelingen en voortdurende behandeling is noodzakelijk om de symptomen onder controle te houden.

Laatste gedachten

Endometriose is een complexe en veelzijdige aandoening die een alomvattende aanpak vereist. Inzicht in de oorzaken, symptomen en behandelingsopties van endometriose kan mensen helpen de regie over hun gezondheid en welzijn te nemen. Het zoeken van medische hulp en ondersteuning bij zorgverleners, professionals in de geestelijke gezondheidszorg en ondersteuningsgroepen kan de behandelresultaten en de kwaliteit van leven verbeteren. Met meer bewustzijn, vroege diagnose en passende behandeling kunnen veel vrouwen met endometriose een bevredigend en productief leven leiden, ondanks de uitdagingen van deze chronische aandoening.

Lees meer over de vruchtbaarheidstest van Athena en binnen enkele dagen de eerste inzichten verkrijgen.

Bronnen:

1. Amerikaans College van Verloskundigen en Gynaecologen (ACOG) acog.org
2. Endometriose Stichting van Amerika endofound.org
3. Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) who.int
4. Nationaal Instituut voor Kindergezondheid en Menselijke Ontwikkeling (NICHD) nichd.nih.gov
5. Mayo Clinic mayoclinic.org
6. Nationaal Instituut voor Gezondheid en Zorguitmuntendheid (NICE) nice.org.uk
7. Endometriose VK endometriosis-uk.org
8. Johns Hopkins Geneeskunde hopkinsmedicine.org